เมื่อมีการกระทำความผิดกฎหมายที่มีโทษทางอาญาเกิดขึ้น และมีการร้องทุกข์หรือกล่าวโทษเพื่อให้เจ้าพนักงานดำเนินการสืบสวนสอบสวนเพื่อหาตัวผู้กระทำผิดมาดำเนินคดีตามกฎหมายแล้ว ผู้ที่ถูกแจ้งข้อกล่าวหาจะมีสถานะตกเป็น “ผู้ต้องหา” และเมื่อมีการฟ้องคดีผู้นั้นต่อศาลแล้ว ผู้ต้องหาจะมีสถานะตกเป็น “จำเลย” แต่ ผู้ต้องหาและจำเลยก็ยังเป็นบุคคลที่มีสิทธิต่างๆ ตามที่กฎหมายบัญญัติ ซึ่งผู้เกี่ยวข้องจะต้องปฏิบัติต่อผู้ต้องหาหรือจำเลยให้ถูกต้องตามที่กฎหมายกำหนดไว้ด้วย เนื่องจากในปัจจุบันมีกฎหมายจำนวนหลายฉบับได้มีบทบัญญัติเกี่ยวกับ “ผู้ต้องหา จำเลย” ผู้เขียนจึงได้ทำการรวบรวมข้อกฎหมายที่มีบทบัญญัติเกี่ยวกับ “ผู้ต้องหา จำเลย” จำนวน 146 ฉบับ 471 มาตรา ไว้ในหนังสือเล่มนี้ เพื่อให้ผู้ที่สนใจได้ทำการศึกษาต่อไป