เรียนรู้ดูพลอยเพริดอต (PERIDOT) ท่านผู้อ่านหลายท่านอาจเคยได้ยิน หรือมีคำถามว่าชื่อเรียกที่ถูกต้องของพลอยชนิด นี้คืออะไร คำตอบคือสามารถเรียกได้ทั้ง 2 แบบ คือ เพริโด หรือ เพริดอต ก็ได้ ซึ่งจัดเป็นพลอยเนื้ออ่อนชนิดหนึ่ง ที่ได้รับความนิยมและเป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายมาเป็นเวลานานในอดีตหรือแม้ในปัจุบัน ในอดีตผู้คนมักสับสนพลอยชนิดนี้กับ มรกต หรือ emerald เนื่องจากมีสีเขียวดูคล้ายกัน คำว่า Peridot มาจากภาษาลาติน แปลว่า สีเขียวมะกอก อย่างไรก็ตามเพอริดอตมีสีเขียวเฉดต่างๆ ได้ตั้งแต่ เขียวแกมเหลือง เขียวแกมเทา เขียวแกมน้ำตาล และเขียวใสสด (ชื่อทางการค้า “Evening Emerald”) ซึ่งจะเป็นสีที่ได้รับความนิยมมากที่สุด นอกจากนี้เพริดอตจัดเป็นพลอยประจำเดือนของผู้ที่เกิดในเดือนสิงหาคมอีกด้วย เชื่อกันว่าเพริดอตมีพลังในการขับไล่วิญญาณร้าย ภูตผีปีศาจและช่วยคุ้มครองผู้สวมใส่ด้วย อีกทั้งยังเชื่อกันว่าพลอยชนิดนี้มีพลังที่ทำให้จิตใจของผู้สวมใส่เข้มแข็งและกล้าหาญอีกด้วย ดังนั้นนักรบสมัยโบราณจึงมักจะพกพลอยชนิดนี้ติดตัวไว้เสมอ ในทางวิทยาศาสตร์ แร่เพริดอตจัดเป็นพลอยในกลุ่มแร่ โอลิวีน (Olivine group) ซึ่งมีแร่สมาชิกที่พบมากในธรรมชาติ 2 ประเภทคือ ฟอสเทอไรต์ (Forsterite, Mg2 SiO4) และฟายาไลต์ (Fayalite, Fe2 SiO4) เพริดอตจัดเป็นพลอยที่มีองค์ประกอบ ทางเคมีอยู่ระหว่างสมาชิกแร่ทั้งสองประเภทนี้ คือ มีสูตรเคมีเป็น (Mg,Fe)2 SiO4 เป็นพลอยที่มีสีเขียวถึงเขียวแกมเหลืองคล้ายสีมะกอก (olive green) ทั้งนี้ในกลุ่มแร่โอลิวีนที่มีสีเหลืองจะเรียกว่า คริสโซไลต์ (Chrysolite) เพริดอตจัดเป็นพลอยหักเหคู่(DR) มีค่าดัชนีหักเหอยู่ระหว่าง 1.65 -1.69 มีความวาวแบบแก้ว และมีความแข็งประมาณ 6.5-7 ตามโมห์สเกล มีค่าความถ่วงจำเพาะ (SG) ประมาณ 3.3 มีลักษณะเด่นคือ มีปรากฏการณ์ภาพซ้อน (Doubling) ที่เด่นชัดเมื่อตรวจสอบด้วยกล้องกำลังขยาย หรือเลนส์ขยาย และยังอาจพบมลทินลักษณะคล้ายใบบัว (Lily pad) ซึ่งเป็นลักษณะมลทินเฉพาะที่จะพบมากในพลอยชนิดนี้ เพริดอตเจียระไนแบบโค้งมนหลังเต่า (cabochon) อาจแสดงปรากฏการณ์ได้คือ ตาแมว (cat’s eye) และ สาแหรก (star) แต่จะพบได้ยากยิ่ง เพริดอตจัดเป็นแร่ประกอบหินที่สำคัญอย่างหนึ่ง ส่วนมากมีกำเนิดในชั้นเนื้อโลกตอนบน (Upper mantle) ถูกนำขึ้นสู่ผิวโลกด้วยมวลหินหลอมเหลว หรือ แมกมา ที่แทรกดันตัวขึ้นมามักพบในรูปของผลึกแปลกปลอม (xenocryst) อยู่ในมวลหินอัคนี ภูเขาไฟ แหล่งพลอยเพริดอตมีการสำรวจพบกระจายอยู่ในหลายๆ ประเทศทั่วโลก แต่แหล่งที่พบเป็นคุณภาพอัญมณี ได้แก่ เกาะเซนต์จอห์นในทะเลแดง เมียนมา สหรัฐอเมริกา (อริโซนา) ออสเตรเลีย รัสเซีย จีน และปากีสถาน เป็นต้น การเลือกสีของเพริดอต ขึ้นอยู่กับความพอใจของแต่ละคน แต่โดยทั่วไปสีที่นิยมกันมาก จะเป็นสีเขียวที่มีความเข้มปานกลางไม่เข้มหรืออ่อนจนเกินไปหรือเข้มจนเหมือนสีใบไม้แก่ ถ้ามีสีน้ำตาลปนจะไม่เป็นที่นิยม ซึ่งสีเขียวของเพริดอตจะมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ไม่เหมือนมรกตซึ่งมีสีเขียวสดหรือการ์เนตสีเขียว (Tsavorite) หรือทัวร์มาลีนสีเขียว (Green Tourmaline) แม้ว่าลักษณะของเนื้อพลอยจะคล้ายกันมากก็ตาม ในการซื้อขายพ่อค้าผู้มีประสบการ์ณสามารถตรวจสอบได้ไม่ยากเนื่องจาก เเป็นพลอยที่มีภาพซ้อน (doubling) ชัดเจนเมื่อดูด้วยกล้องขยาย 10 เท่า (loupe) คล้ายลักษณะที่จะพบในพลอยเพทาย (zircon) เหมือนกับพลอยเนื้ออ่อนอื่นๆ ที่ความแข็งค่อนข้างต่ำการดูแลรักษาจึงไม่ควรเก็บรวมไว้กับเครื่องประดับอัญมณี ชนิดอื่นที่มีความแข็งสูงกว่า เช่น เพชร ทับทิม เป็นต้น ซึ่งอาจจะทำให้เกิดรอยขูดบนผิวของเพริดอตได้ ควรแยกเก็บในกล่องหรือถุงที่มีผ้านุ่มแทน และเนื่องจากเพอริดอตอาจมีปฏิกิริยาต่อกรดบางชนิด ควรหลีกเลี่ยงเพราะอาจทำให้เกิดความเสียหายได้