พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเป็นพระมหากษัตริยาธิราชเจ้า ผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ ทรงปกครองอาณาประชาราษฎรด้วยทศพิธราชธรรม ทรงบำรุงพระพุทธศาสนา หลังจากเสด็จขึ้นครองราชย์แล้ว ก็ทรงทำนุบำรุงประเทศชาติ ให้เจริญรุ่งเรืองในทุกๆ ด้าน ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ผู้เริ่มศักราชการติดต่อกับนานาอารยประเทศอย่างจริงจัง ทรงสนับสนุนให้มีการศึกษาศิลปะวิทยาการใหม่ๆ เช่น วิชาการต่อเรือใบ เรือรบ การฝึกทหารอย่างยุโรป การยกเลิกธรรมเนียมที่ล้าสมัยบางประการ เช่น ประเพณีการเข้าเฝ้าให้ใส่เสื้อผ้า ฯลฯ พระปรีชาสามารถส่วนพระองค์ที่สำคัญอีกประการหนึ่งคือ วิชาการด้านโหราศาสตร์ และดาราศาสตร์ ทรงสามารถคำนวณระยะเวลา การเกิดสุริยปราคาได้อย่างแม่นยำ ดังได้เสด็จพระราชดำเนินพร้อมพระราชอาคันตุกะไปชมสุริยปราคาที่หว้ากอ ประจวบคีรีขันธ์