เมื่อกล่าวถึงการเลิกทาสในสังคมไทย ความรับรู้ต่อเรื่องนี้มักผูกติดไว้กับ “พระปิยมหาราช” ในฐานะผู้ทรงปลดเปลื้องความทุกข์ยากของเหล่าทาสให้กลายเป็นไท ทว่าพระราชกรณียกิจเลิกทาสคงมิอาจกลายเป็นภาพจำสถิตอยู่ในความรับรู้หากปราศจากการกล่าวถึงซ้ำไปซ้ำมานานนับศตวรรษ หนังสือเล่มนี้จะพาย้อนกลับไปดูว่า ความรับรู้เรื่องทาสและการเลิกทาสเช่นที่ปรากฏในปัจจุบันเกิดขึ้นได้อย่างไร โดยเชื่อมโยงกับบริบททางการเมืองแต่ละยุคสมัย ตั้งแต่หลังการเลิกทาสใน พ.ศ. 2448 กระทั่งครบรอบ 100 ปีแห่งการเลิกทาสในไทย พ.ศ. 2548