คนส่วนใหญ่อาจจะแค่เคยได้ยินคำว่า “จิต” แต่น้อยคนนักที่จะสามารถเข้าใจและอธิบายถึงความหมายที่แท้จริงของ "จิต" ได้ว่ามันคืออะไร และมีขบวนการของการเกิดขึ้นและดับไปอย่างไร และเกี่ยวข้องกับความสุขความทุกข์ในแต่ละวันของพวกเราอย่างไรบ้าง จึงทำให้ไม่ทราบว่าการที่เราต้องเผชิญกับปัญหาต่างๆในแต่ละวันจนทำให้ต้องป่วยเป็นโรคเครียดและโรคซึมเศร้า จนลุกลามกระทั่งป่วยเป็นโรคร้ายต่างๆกันโดยไม่รู้ตัวนั้น สาเหตุหลักจริงๆเกิดจากสภาวะทางจิตซึ่งมีเพียงแค่สองประการ คือ 1. การที่เราไม่เท่าทันสภาวะทาง “จิต” ของเรา 2. การที่เราไม่สามารถ “ละ” ความอยากต่างๆในแต่ละขณะๆนั้นลงให้ได้อย่างถูกวิธี หนังสือ "คู่มือการดูจิต" นี้จะช่วยให้ท่านผู้อ่านที่สนใจที่ต้องการจะศึกษา และเรียนรู้ให้เข้าใจถึงสภาวะทางจิตของเราให้ได้ว่ามันเกี่ยวข้องกับความสุข ความทุกข์ในแต่ละวันของเรานั้นอย่างไรบ้าง เพื่อที่จะได้มีวิธีที่จะสามารถกำจัดเจ้าเหตุแห่งทุกข์ทั้งหลายที่เกิดขึ้นมาในแต่ละขณะๆนั้น จนทำให้ต้องวุ่นวายใจ จนป่วยเป็นโรคซึมเศร้าและโรคร้ายอื่นๆมากมายอย่างเช่นในทุกวันนี้ลงให้ได้ อย่างถูกวิธี คือ เราจะสามารถเห็นและเท่าทันจิตของเราได้ และสามารถฝึกฝนตัวเองจนสามารถที่จะ "ละ" ความอยากหรือเหตุแห่งทุกข์ที่แท้จริงทั้งหลายลงได้อย่างถูกวิธี คือไม่ต้องทรมานใจ ลำบากใจ ในการ "ละ" ความอยากนั้นๆลง โดยผู้เขียนได้น้อมนำเอาคำสอนของพระพุทธองค์ที่ทรงสอนเกี่ยวกับ “ขบวนการทางจิต” (สายปฏิจจสมุปบาท) นี้มาใช้อธิบายถึงขั้นตอนของการเกิดทุกข์ของพวกเราทั้งหลายในสายปฏิจจสมุปบาทว่ามันเกิดขึ้นได้อย่างไร และเราจะต้องฝึกฝนตัวเองกันอย่างไรบ้างเพื่อที่จะได้สามารถดับเจ้าความทุกข์นั้นๆลงให้ได้อย่างถูกวิธี เพราะเมื่อเราสามารถเข้าใจขบวนการทางจิตได้ว่ามัน คืออะไร เป็นไปในรูปแบบใด และมีความสำคัญและสัมพันธ์กับเราอย่างไรได้แล้ว เราก็จะสามารถเข้าใจจิตของเราได้มากขึ้น และวางจิตของเราเมื่อต้องเผชิญกับปัญหาต่างๆได้อย่างถูกต้อง ซึ่งประโยชน์ของการวางจิตได้ถูกต้องคือเราจะเกิดมีปัญญาญาณที่จะสามารถมองเห็นเรื่องราวปัญหาต่างๆนั้นได้อย่างถูกต้องตรงจริง และสามารถที่จะจัดการแก้ไขมันได้อย่างถูกวิธีและรวดเร็ว ปัญหาต่างๆจึงถูกจัดการได้อย่างรวดเร็วและไม่มีความเสียหายใดๆตามมา หรือถ้าจะมีก็จะมีอย่างน้อยที่สุด และผลพลอยได้ที่สำคัญคือ จิตที่ได้รับการฝึกฝนให้เข้าใจจนสามารถวางจิตได้ถูกต้องแล้วนั้น จิตนั้นก็จะมีสัญญาที่ถูกต้องอันจะนำไปสู่การหลุดพ้นจากความทุกข์ทั้งหลายได้ คือจิตนั้นจะสามารถไปสู่สุขคติภูมิหรือเข้าสู่นิพพานได้เมื่อเราถึงเวลาที่จะต้องลาจากโลกนี้ไปนั่นเอง และเมื่อเราสามารถจัดการกับปัญหาต่างๆในชีวิตประจำวันของเราให้มันง่ายขึ้นๆเรื่อยๆได้ดังนี้ นั่นก็ย่อมหมายถึงเราจะมีโอกาสป่วยเป็นโรคเครียดหรือโรคซึมเศร้ากันน้อยลง และเมื่อสุขภาพทางใจดีผลที่จะตามมาก็คือเราจะเกิดมีปัญญาที่จะจัดการกับสุขภาพทางกายของเราได้อย่างถูกวิธี สุขภาพทางกายก็ย่อมที่จะต้องดีขึ้นตามไปด้วยอย่างแน่นอน ผู้เขียนหวังใจว่าหนังสือ "คู่มือการดูจิต" นี้จะสามารถเป็นแนวทางการเรียนรู้กายและจิตของท่านอย่างถูกต้องและเป็นประโยชน์ต่อท่านผู้อ่านทุกๆท่านที่ได้มีโอกาสอ่านหนังสือเล่มนี้ได้อย่างแท้จริง ด้วยความปรารถนาดีอย่างจริงใจ จันทนา นิพพานา