พระธรรมซามูเอลฉบับที่หนึ่งบันทึกการเปลี่ยนแปลงในอิสราเอลจากสมัยผู้วินิจฉัยมา สู่สมัยกษัตริย์ การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับบุคคลสามคน คือ ซามูเอลผู้ วินิจฉัยคนสุดท้าย ซาอูลกษัตริย์องค์แรกของอิสราเอล และดาวิดซึ่งเรื่องราวการผจญภัยของ ท่านก่อนขึ้นสู่อํานาจได้ถักทอเรื่องราวของซามูเอลกับซาอูลเข้าด้วยกัน ประเด็นหลักของพระธรรมนี้ก็เหมือนพระธรรมอื่นในหมวดประวัติศาสตร์ คือ ความซื่อสัตย์ ต่อพระเจ้านํามาซึ่งความสําเร็จ ในส่วนการไม่เชื่อฟังนําไปสู่หายนะ พระวจนะของพระเจ้า กล่าวไว้ชัดเจนกับปุโรหิตเอลีใน 2:30 ว่า “ บรรดาผู้ที่ให้เกียรติแก่เรา เราจะให้เกียรติ และ บรรดาผู้ที่ดูหมิ่นเรา พวกเขาเป็นผู้ต่ําต้อย” พระธรรมนี้บันทึกความรู้สึกที่คละกันอยู่ในเรื่องการสถาปนาระบอบกษัตริย์ เราถือว่าพระ เจ้าทรงเป็นกษัตริย์แท้จริงของอิสราเอล แต่พระองค์ทรงเลือกผู้หนึ่งขึ้นเป็นกษัตริย์เหนือพวก เขาเพื่อตอบคําร้องขอของพวกเขา ความจริงที่สําคัญก็คือ ทั้งกษัตริย์และประชาชนอิสราเอล ล้วนอยู่ภายใต้อํานาจและการพิพากษาของพระเจ้า (2:7-10) ภายใต้บัญญัติของพระเจ้า เสมอ ภาคกันทุกคนไม่ว่ารวยหรือจน